आजको युगमा वातावरण संरक्षण एउटा विश्वव्यापी चुनौती बनेको छ। बढ्दो जनसंख्या, औद्योगिक विकास, जथाभावी वन विनाश, प्रदूषण र जलवायु परिवर्तनले गर्दा हाम्रो पृथ्वी संकटमा पर्दै गएको छ।

वातावरणीय असन्तुलनले मानव स्वास्थ्य, जैविक विविधता, कृषिको उत्पादन र मौसम प्रणालीमा प्रत्यक्ष असर पारिरहेको छ।

नेपालजस्तो प्रकृतिप्रेमी देशमा समेत वातावरणीय संकट तीव्र बन्दै जानु दुःखद कुरा हो। शहर क्षेत्रहरूमा धुवाँ–धुलो, प्लास्टिकजन्य फोहर, नदीहरूमा विषादी मिसावट र वन विनाशका घटनाहरू दैनिकजसो देखिन्छन्। यस्ता गतिविधिले दीर्घकालीन रुपमा पृथ्वीको सन्तुलनलाई नै बिगार्ने खतरा उत्पन्न गरेको छ।

सरकारले वातावरण संरक्षणका लागि नीतिगत तहमै प्रयास गरिरहेको भए तापनि तिनीहरूको कार्यान्वयनमा कमजोरी देखिन्छ।

वन क्षेत्रको रक्षा, पानीको स्रोतको संरक्षण, हरियाली वृद्धिको लागि वृक्षारोपण, प्लास्टिक प्रतिबन्धजस्ता कार्यक्रमहरूलाई प्रभावकारी ढंगले कार्यान्वयन गर्नु आजको आवश्यकता हो।

तर, मात्र सरकारको प्रयासले वातावरण सुरक्षित हुँदैन। प्रत्येक नागरिकले पनि आफ्नो जिम्मेवारी बुझेको हुनुपर्छ।

फोहोर नफाल्ने, प्लास्टिकको प्रयोग घटाउने, सार्वजनिक यातायातको प्रयोग गर्ने, बत्ती र पानीको दुरुपयोग नगर्ने, घर आँगनमा रूख रोप्ने जस्ता सामान्य बानीहरूले पनि ठूलो परिवर्तन ल्याउन सक्छ।

विद्यालय–कलेजहरूमा वातावरणीय शिक्षालाई प्राथमिकताका साथ समावेश गरिनु आवश्यक छ ताकि भावी पुस्ता अझ सजग, सचेत र जिम्मेवार बनोस्। साथै, संचार माध्यमहरूले वातावरणीय चेतनाको विस्तारमा सकारात्मक भूमिका खेल्नुपर्छ।

वातावरण हाम्रो जीवनको आधार हो। यसलाई नजोगाएसम्म मानव अस्तित्व नै संकटमा पर्न सक्छ। त्यसैले अब ढिला नगरी, हामी सबै मिलेर पृथ्वीको रक्षा गर्न गम्भीर हुनैपर्छ।

वातावरण संरक्षण भनेको आजको काम होइन, यो आजै सुरु गर्नुपर्ने हाम्रो साझा कर्तव्य हो।